ရုိဟင္ဂ်ာသမုိင္း မသိေသးသူမ်ားအတြက္ လူအခြင္႔အေရးကို ဘန္းျပျပီး ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ျဖင္႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဖဲ႔ထုတ္ရန္ၾကိဳးစားေနၾကသည္။
၁၄၀၄-ခု ေလးၿမိဳ႕ေခတ္၌ မင္းေစာမြန္ ဘုရင္လက္ထက္ ရခိုင့္ဘု ရင့္ႏိုင္ငံေတာ္ ကို ဗမာဘုရင္သိမ္းပိုက္သျဖင့္ ရခိုင္ဘုရင္ မင္းေစာမြန္သည္ ဘဂၤလားေဒသ ရွိ ေဂါလ္ေဒ သ သို႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ရသည္။ ေဂါလ္ကေကာင္း မြန္စြာ လက္ခံခဲ့သည္။ ဘဂၤလားေဂါလ္ ဆူလတန္ ဘုရင္၏ အကူအညီျဖင့္ ရခိုင္ထီးနန္းကို အရယူခဲ့ရသည္။ ေအဒီ ၁၄၃၀-တြင္ ေျမာက္ ဦးၿမိဳ႕ တည္ ၍ ေျမာက္ဦးေခတ္ကို စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။
ေျမာက္ဦးေခတ္တြင္ ရခိုင့္ တပ္မေတာ္၌ အာရပ္ မွ စစ္ သည္ေတာ္မ်ား၊ ဥေရာပမွ ေပၚတူဂီမ်ားႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔ပါအမႈေတာ္တမ္းခဲ့သည္ကိုေတြ႔ရွိရ သည္။ ယင္း အာရပ္ မွစစ္သည္ေတာ္ မ်ိဳးဆက္အမ်ားစုမွာ သံတြဲ၊ ရမ္းၿဗဲကြၽန္းႏွင့္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ပတ္၀န္းက်င္ တြင္ ေန ထိုင္ၾကပါ သည္။ ယင္းတို႔ကိုရခိုင္တို႔က ကမန္ဟု ေခၚေ၀ၚၿပီး ရခိုင္ျပည္၌ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္ စု အျဖစ္ အသိ အမွတ္ျပဳ ထားပါသည္။
ယင္းမူဆလင္ ဘာသာ၀င္ ကမန္တို႔သည္ ရခိုင္ျပည္ ၌ ျပႆ နာဖ န္ တီးျခင္း၊ ရခိုင္ တို႔ႏွင့္ ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္း၊ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္း ဖန္တီးျခင္းမ်ိဳးကို လံုး၀ျပဳ လုပ္ျခင္း မ ရွိဘဲ၊ ရခိုင္ျပည္ႏွင့္ ရခိုင္ လူမ်ိဳး အေပၚ သစၥာရွိရွိျဖင့္ ရခိုင္တို႔ႏွင့္ ေအးအတူ ပူအမွ် ၿငိမ္းခ်မ္း စြာ ေန ထိုင္ လာခဲ့ၾကေသာ လူမ်ိဳး တမ်ိဳးျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္၌ ဤကဲ့သို႔ မူဆလင္ ဘာသာကိုးကြယ္ေသာ ရ ခိုင္ တိုင္းရင္း သား ကမန္လူမ်ိဳး ရွိသည္ကိုပင္သတိျပဳ မိၾကဖူးမည္ မဟုတ္ေပ။
သို႔ေသာ္ မိမိကိုမိမိ ရိုဟင္ ဂ်ာ ဟု ေႂကြးေၾကာ္ေနသူမ်ားမွာ ၁၈၂၅-ေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ကို အဂၤလိပ္တို႔ သိမ္းပိုက္ၿပီးမွ ၀င္ေရာက္ လာေသာ မူဆ လင္ ဘာသာ ကိုးကြယ္သည့္ စစ္တေကာင္းေတာင္းတန္းေန ဘဂၤလီမ်ားသာ ျဖစ္သည္။ ၁၈၂၅- တြင္ ရခိုင္ျပည္ ၌ မူဆလင္ဦးေရ ၃၀,၀၀၀ ရွိခဲ့ရာမွ ၁၉၃၀ ျပည့္တြင္ ၂၁၇၈၀၀-ရွိခဲ့ရာ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက မူဆ လင္ဦးေရ တိုးလာမႈကိစၥကို စိုးရိမ္လာေသာေၾကာင့္ အေျခအေနစံုစမ္းရန္ ၁၉၃၉ ၌စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ တခု ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့သည္။ ေကာ္မရွင္က မူဆလင္ဦးေရ အတားအဆီးမရွိ တိုး၀င္လာမႈကို မဟန္႔တား ပါ က ေနာင္အခါ၌ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း အစီရင္ခံခဲ့ေသာ္လည္း ဒုတိယ ကမၻာစစ္ေၾကာင့္ မည္သို႔မွ် မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပ။ အစီရင္ခံသည့္ အတိုင္းပင္ ၁၉၄၂-တြင္ ကုလား-ရခိုင္အဓိက ရုဏ္း ျဖစ္ ခဲ့ေလသည္။
ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္ရွိ ရခိုင္ရြာအား လံုး ဖ်က္ဆီးခံရသည္။ ရခိုင္တခ်ိဳ႕မွာ ျပည္တြင္းသို႔၀င္ၿပီး၊ တခ်ိဳ႕ မွာ အဂၤလိပ္ပိုင္နက္ ဒိန္နာဂ်္ပူသို႔ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရ သည္။ ၁၉၄၂-ဂ်ပန္မ်ား၀င္လာေသာအခါ ရခိုင္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေသာ ကုလားအဖြဲ႔သည္ ဘာသာေရးအသြင္ေျပာင္းကာ ဂ်ေမယာတူ အိုလမာအသင္း ဖြဲ႔စည္းၾကသည္။ အဖြဲ႔ဥကၠဌမွာ အံုေမာ္မ်ာ (ဘီေအဘီအယ္လ္) ျဖစ္သည္။ အုံေမာ္မ်ား အဖြဲ႔ သည္ အေနာက္ ပါကိစၥတန္မွ ေအာ္လနာမူဟာမတ္ မူဇဟတ္ခန္ႏွင့္ ေမာ္နာအီျဗာဟိန္း တို႔ကိုေခၚ၍ မူဂ်ာ ဟိန္း အဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းၾကသည္။ ပါကိစၥတန္နယ္သို႔ ရခိုင္ျပည္ထည့္သြင္းေရး အစီစဥ္ပင္ျဖစ္သည္။
စစ္ေရး အရ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ မယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ေသာ မူဂ်ာဟိန္းတို႔သည္ အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ားနည္းတူ အခြင့္ အေရး ရလို၍ မစၥတာေဂၚဖားက ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာ လူမ်ိဳးသစ္တခုကို ၁၉၅၀- စက္တင္ဘာလထုတ္ ဂါဒီးယန္း သတင္းစာတြင္ အသက္သြင္းခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၅၁- ဇြန္လတြင္က်င္းပခဲ့ေသာ အလယ္ သံေက်ာ္ မူဆလင္ညီလာခံကမူ ရိုဟင္ဂ်ာမဟုတ္ဘဲ ဗမာ မူဆလင္ ကဲ့သုိ႔ ရခိုင္မူဆလင္ လူမ်ိဳး ဟု ေခၚေ၀ၚ ရန္ ဆံုးျဖတ္ ခဲ့ၾကသည္။
ရခိုင္တို႔က ငါတို႔ရခိုင္တြင္ မူဆလင္ ဘာသာ၀င္ မရွိဟု ေျပာလာၾကေသာအခါ ရိုဟင္ဂ်ာ ဘက္သို႔ ေဖါက္ထြက္ရန္ ထြက္ေပါက္ရွာ လာၾကသည္။ ၁၉၆၀-ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ သတင္း စာ၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ရိုဟင္ဂ်ာ ေက်ာင္းသားအသင္းထိ လႈပ္ရွားလာခဲ့ၾကသည္။
၁၃၊ ၅၊ ၈၈ - ေန႔က ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္တြင္ အလြန္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ ကုလားလႈပ္ရွားမႈတခုျဖစ္ပြား ခဲ့ သည္။ ကုလား ၅၀၀၀၀-ခန္႔သည္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ကို အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာမွ ၀ိုင္းၿပီးဟစ္ေအာ္ေႂကြးေၾကာ္ မီးရိႈ႕ သတ္ျဖတ္ ရန္ခ်ီတက္လာခဲ့ၾကသည္။ လႈပ္ရွားမႈမွာ ညေနရွစ္နာရီခြဲမွ ေနာက္ တေန႔နံနက္ ၃-နာရီခြဲအထိ ၾကာခဲ့ သည္။
သူတို႔ ဘာသာစကားျဖင့္ ဘုရားသခင္ အလိုက်တိုက္ပြဲ၀င္ၾက၊ မင္းတို႔ တိုင္းျပည္ငါတို႔ တိုင္းျပည္ ျဖစ္ရမည္ဟူ၍ ဟစ္ေအာ္ၾက သည္။ ၁၉၄၂ မတိုင္မွီက ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္အတြင္း တည္ရွိ ခဲ့ေသာ ရခိုင္ရြာေပါင္း ၁၉၅-ရြာမွာ ၁၉၉၂ တြင္ ၄၆ ရြာသာ က်န္ပါေတာသည္။ က်န္ရြာမ်ားအား မူဆလင္ မ်ားက လူဦးေရအသာစီးရမႈျဖင့္ သိမ္းပိုက္ခဲ့ၾကပါသည္။ ဤသည္မွာ ရိုဟိန္ဂ်ာ ဆိုသူမ်ားေပၚေပါက္လာပံု သမိုင္း အက်ဥ္းျဖစ္သည္။
လက္ရွိအျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ တိုက္ဆိုင္၍ ေအာက္ ပါ ေဆာင္းပါးျဖင့္ ေခ် ပတင္ျပလိုက္ရပါသည္။ လိမ္လည္ျခင္းႏွင့္ ဟန္ေဆာင္ျခင္းေနာက္ကြယ္မွ ရိုဟိန္္ဂ်ာ ဟူေသာအသံသည္ ၁၉၈၈ လူထုအံု-ႂကြမႈႏွင့္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္း ေအာ္ႀကီးဟစ္က်ယ္ထြက္ ေပၚလာမႈ ႏွင့္အတူ “ရုိဟိန္္ဂ်ာအမည္ခံ” ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား၏ စတန္႔ထြင္လုပ္ဇာတ္ခင္းမွဳမ်ားလည္းMedia မ်ားမွ တဆင့္ ပလူပ်ံထြက္ေပၚလာပါသည္၊၊
မိမိတို႔၏သမိုင္းမွန္၊ ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို ဖုန္းကြယ္၍ သမိုင္းလိမ္၊ ျဖစ္ရပ္လိမ္မ်ား အစားထုိးတင္ျပကာ “ရုိဟိန္္ဂ်ာ” အမည္ကိုသံုး၍ လူမ်ဳိးသစ္ဖန္တီးေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံသစ္ထူေထာင္ေရးလုပ္ ငန္းမ်ား စနစ္တက် အကြက္ခ် လုပ္ကိုင္လာၾကပါသည္၊၊ မွတ္မိသေလာက္၊ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရိုဟိန္္ဂ်ာအမည္သံုး၍ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ခဲ့မႈ မရွိခဲ့ေပ။ ၁၉၈၈ လူထု အံုႂကြမႈ တြင္လည္း ရိုဟိန္ဂ်ာအမည္ အသံုးမျပဳခဲ့ၾကေပ၊၊
၁၉၉၁ တြင္ မူဆလင္ အမ်ားအျပား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို႔ ထြက္ေျပးခိုင္းၿပီး ယင္း ဘဂၤ လားေဒ့(ခ်္) ရွိ ဆင္းရဲသားမ်ား၊ အေျခမဲ့အေနမဲ့မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ ဗမာစစ္အစိုးရ ႏွိပ္စက္ ညႇင္းပမ္း မႈေၾကာင့္ လူ (၂၀၀,၀၀၀) ေက်ာ္ထြက္ေျပးရေၾကာင္း စာရင္းျပကာ ရိုဟိန္ဂ်ာ အမည္ကို ကမၻာေက်ာ္ ေအာင္ နည္းမ်ဳိးစံု လုပ္ႀကံဖန္တီးလာၾက ပါသည္။
၁၉၉၀ တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံထားရေသာ မူဆလင္မ်ားအား ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ကို ရိုဟိန္္ဂ်ာအမည္ျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ခဲ့ရသလိုလို လိမ္ လည္ လွည့္ျဖားလာၾကပါသည္။ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ တခ်ဳိ႕၏ ဤကဲ့သို႔ လုပ္ႀကံဖန္တီးမႈမ်ား အစပိုင္း တြင္ေအာင္ျမင္ သေယာင္ေယာင္ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ တိမ္ေကာလာၿပီျဖစ္သည္။
အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ လက္ေအာက္၌ လယ္ကူလီမ်ားအျဖစ္ ရခိုင္ျပည္သို႔ လာေရာက္လုပ္ကိုင္လာခါစ၌ စီးပြားေရးႏွင့္ ဘ၀ရပ္တည္ေရး ရည္မွန္းခ်က္သာရွိၾကသျဖင့္ ေဒသခံဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခိုင္မ်ားက လူသားခ်င္းစာနာ၍ အမွတ္မထင္ လက္ခံထားခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္း ဘဂၤလားေဒသမွ ရခိုင္ျပည္ဘက္သို႔ ယင္းဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား မတရားလိမ့္ ၀င္လာမႈေၾကာင့္ အဂၤလိပ္အစိုးရကိုယ္တိုင္ စိုးရိမ္၍ လူဦးေရစာရင္း စစ္တမ္းမ်ား လုပ္လာခဲ့ရသည္၊၊
ရခိုင္ေျမ၌ လူဦးေရ အလံုးအရင္းျဖင့္ အေျခခ်ေနထိုင္ခြင့္ရျပီးေနာက္ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္မ်ားႏွင့္ နယ္ေျမခ်ဲ႕ထြင္ေရး မူဆလင္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ႏုိင္ငံေရးဘက္သို႔ ဦးတည္လႈပ္ရွား လာခဲ့ၿပီး သူတို႔ကို သူတို႔ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား၊ ရိုဟိန္ဂ်ာ မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း လိမ္လည္လွည့္ျဖား တင္ျပလာၾကပါသည္။ စစ္တေကာင္းေဒသမွ ယင္းဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား သည္ ယေန႔ ထက္ထိလည္း ရခိုင္ျပည္ထဲနည္းမ်ိဳးစံု ခိုး၀င္ေနၾကရံုသာမက ျမန္မာ အာဏာပိုင္မ်ားအား လာဘ္ ထိုး၍ ရခိုင္ျပည္၏ စီးပြားေရး ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ႀကိဳးစားေနၾကသည္ကိုေတြ႕ရွိ ရပါသည္။
အစ ပိုင္း တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ားက ရိုဟိန္ဂ်ာအမည္ႏွင့္ သူတို႔ ႏိုင္ငံေရး အရ တိုက္ပြဲ၀င္မႈကို လက္ခံရန္ ရခိုင္တို႔အား ဖိအားေပးမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာ NGO မ်ားမွလည္း လူ႕ အခြင့္အေရးရွုေထာင့္မွေန၍ ရိုဟိန္္ဂ်ာဆိုသူမ်ားအား အသိအမွတ္ျပဳမႈမ်ား ရွိလာသည္သာမက ရခိုင္ တို႔အားလည္း ရိုဟိန္ဂ်ာ အမည္ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရး အရတိုက္ပြဲ၀င္မႈမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳကာ ရိုဟိန္ဂ်ာဆိုသူ မ်ားႏွင့္ လက္တြဲ တိုက္ ပြဲ၀င္ ရန္ နည္းမ်ဳိးစံု ဖိအားေပးမႈမ်ား လုပ္လာခဲ့ပါသည္၊၊
ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဒသခံ တိုင္းရင္း သား မ်ား က သူတို႔၏လိမ္လည္ျခင္းႏွင့္ ဟန္ေဆာင္မႈမ်ား ကို သိလာရေသာအခါ ရိုဟိန္ဂ်ာအမည္ႏွင့္တကြ သူတို႔ ၏ ႏိုင္ ငံေရးအရ ရပ္တည္ တိုက္ပြဲ၀င္မႈမ်ား ကိုပါ လံုး၀ အသိ အမွတ္မျပဳ ျဖစ္လာၾကသည္၊၊
ယင္းရုိဟိန္ဂ်ာ အမည္ ခံမ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္မွ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးျခင္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ရခိုင္ျပည္မွ ထိုင္းႏိုင္ငံႏွင့္ မေလးရွားႏုိင္ငံသို႔ ေလွစီးဒုကၡသည္ပံုစံမ်ဳိးျဖင့္ အလံုးအရင္းျဖင့္ ၀င္ေရာက္ျခင္း မ်ား ျပဳ လုပ္ လ်က္ ယင္းႏိုင္ငံမ်ား၌လည္း လူမႈေရးႏွင့္ ဘ၀ရပ္တည္ေရး အပါအ၀င္ ႏိုိင္ငံေရးအရ ေႂကြးေၾကာ္တိုက္ပြဲ ၀င္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ လာၾကပါသည္။
ယင္းရိုဟိန္ဂ်ာအမည္ခံမ်ားသည္ ယခုအခါတြင္ မေလးရွားႏိုင္ငံ ၌ ေသာင္းႏွင့္ ခ်ီေရာက္ ရွိေနၿပီျဖစ္ၿပီး၊ ထိုင္းႏိုင္ငံ၌လည္း စနစ္တက် ၀င္ေရာက္ထိုးေဖါက္ ေနၿပီျဖစ္သည္၊၊ ထိုင္း အစိုးရက ယင္း ရိုဟိန္ဂ်ာအမည္ခံမ်ား ထိုးေဖါက္ ၀င္ေရာက္မႈကို စနစ္တက် တားဆီးမႈျပဳ လုပ္ လာေသာအခါယင္းရိုဟိန္ဂ်ာ အေရးသည္ ေဒသခံႏိုင္ငံမ်ား အား ရိုက္ခတ္လာသျဖင့္ ေဒသခံႏိုင္ငံမ်ား သတိ ထား ေဆာင္ရြက္လာၾကသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။
အာစီယံ ထိပ္သီး အစည္းေ၀း၌ပင္ ယင္းရို ဟိန္ ဂ်ာျပႆ နာသည္ နံပါတ္(၁) ေနရာရယူထားၿပီး ျဖစ္သည္၊၊ ထိုင္းႏိုင္ငံက အဘယ္ေၾကာင့္ ယင္းရိုဟိန္ဂ်ာ ဆိုသူမ်ားအား ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားဖြင့္ခြင့္ လက္မခံသနည္း။ အေျဖမွာ ရွင္းေနသည္၊၊ ယင္းရိုဟိန္ဂ်ာ အမည္ကို သံုး၍ ႏိုင္ငံေရးအရ တိုက္ပြဲ၀င္ေနသူမ်ားသည္ Al-Quada အဖြဲ႔ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိေနသည္။ ထိုင္းႏိုင္ ငံ အၾကမ္းဘက္ လႈပ္ရွားေနသူမ်ားႏွင့္ ေပါင္းမိၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ လံုၿခံဳေရးကိုပါ ၿခိမ္းေျခာက္ လာ မည္ ကို စိုးရိမ္၍ျဖစ္သည္၊၊
ႏိုင္ငံတကာ NGO မ်ားႏွင့္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ရိုဟိန္ဂ်ာ အမည္ ခံ မ်ားအား “ႏိုင္ငံမဲ့မ်ား” အျဖစ္ လူသား ခ်င္းစာနာ ရႈေထာင့္မွေန၍ ယင္းတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးအရတိုက္ပြဲ၀င္မႈမ်ား အသိအမွတ္ျပဳရန္ ရခိုင္တို႔အား ဖိအားေပးေနၾကသည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္၊၊ သို႔ေသာ္ ယင္းဘဂၤလီ မူဆလင္မ်ား အလံုးအရင္းႏွင့္ ၀င္ေရာက္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းဘာသာေရး အဓိကရုဏ္းမ်ား ျဖစ္ပြါးၿပီးေနာက္ မိမိတို႔၏ ပိုင္ဆိုင္မႈနယ္ေျမ၊ အိုးအိမ္မ်ား စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးလာၾကရေသာ ေဒသခံ ရခိုင္မ်ား၏ ေရွ႕အနာဂတ္ အေရးကို ေတြးပူသည္ကိုကား မေတြ႔ရွိရေသးေပ၊၊
ယင္းအဓိကရုဏ္းကာလ၌ မူဆလင္ မ်ား၏ သတ္ျဖတ္ မႈေၾကာင့္ အသက္ဆံုးရံႈးခဲ့ရေသာ ရခိုင္ျပည္သူမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္မ်ား၊ မူဆလင္မ်ား၏ မီးတိုက္ ဖ်က္ ဆီးမႈေၾကာင့္ ျပာက်ခဲ့ရေသာ ရခိုင္ရြာမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား၊ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ ယင္းမူဆလင္မ်ား၏ မုဒိမ္းက်င့္သတ္ျဖတ္ျခင္းခံခဲ့ရေသာ ရခိုင္သူမမ်ားႏွင့္ မိမိ အသက္ အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ လံုၿခံဳေရး အတြက္ အၿမဲတမ္းအထိတ္ တလန္႔ျဖစ္ေနရေသာ ရခိုင္သူ၊ ရခိုင္သား မ်ား၏ အနာဂတ္အေရးကို
ေတြးပူစဥ္းစားမိေသာ NGO မ်ားႏွင့္ ကုလသမဂၢၢ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို မေတြ႔ ဖူးေသးေပ၊၊
အကယ္၍ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား၊ NGO မ်ား ကုလသမဂၢအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ခ်င့္ခ်ိန္မစဥ္းစားဘဲ ရိုဟိန္ဂ်ာဆိုသူမ်ား၏ အေရးကိုေဇာင္းေပးၿပီး ရိုဟိန္ဂ်ာအမည္ႏွင့္ ယင္းတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးအရ ရပ္တည္ တိုက္ပြဲ၀င္မႈကို လက္ခံခဲ့လွ်င္ မၾကာေသာ တေန႔၌ ေမာင္ေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ရေသ့ေတာင္ ေဒသ အားလံုး ယင္း ရို ဟိန္ဂ်ာ အမည္ခံသူမ်ား လက္ထဲသို႔က်ေရာက္သြားၿပီး၊ ေဒသခံရခိုင္ျပည္သူမ်ား အသတ္ခံရမႈ၊ ရပ္ ရြာ အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရမႈႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရမည္။
ယင္းအေရးသည္ ရခိုင္ျပည္တခုလံုး၊ ျမန္မာျပည္ တစ္ ခု လံုးႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံ မ်ား၏ လံုၿခံဳေရးကိုပါ ၿခိမ္းေျခာက္လာၿပီး ယင္းႏိုင္ငံ၌ ေန ထိုင္ေနၾကေသာ ေဒသခံျပည္သူမ်ားလည္း ရခိုင္သားမ်ား ကဲ့သို႔ ေဘးဆိုးႀကီးမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရ မည္ျဖစ္ ပါေၾကာင္း တင္ျပ လိုက္ပါတယ္။
Credit == စေနသား —
